موزه عصر آهن تبریز

موزه عصر آهن یکی از متفاوت ترین موزه های شهر تبریز است که دارای ۳۸ گور باستانی است. در این گورها، اجساد به صورت جنینی دفن شده اند و قدمتشان به هزاره اول قبل از میلاد، یعنی عصر آهن بر می گردد.
تاریخچه موزه عصر آهن:
برای اولین بار در سال ۱۳۷۶ در حین عملیات خاکبرداری در نزدیکی مسجد کبود تبریز کشف شد. آثار به‌دست آمده از این سایت شامل گور‌های جمعی، ظروف سفالی و اشیای زینتی است که همه این آثار مربوط به دوره قاجار، زندیه، صفویه، تیموری و ایلخانی هستند. سه سال بعد از کشف گورستان عملیات حفاری در این منطقه آغاز شد و همه آثار و گور‌ها را از دل خاک بیرون آورده شدند. کاوش های زیادی انجام گرفت و در نهایت، در سال ۱۳۸۵ این گورستان تبدیل به موزه شد.
اکثر این اجساد در سنین پایین مرده اند و با توجه به نحوه خاکسپاری شان معلوم می شود که پیرو آیین مهرپرستی بوده اند. مورد جالب توجه دیگر این است که در این گورستان مردگان با تعلقات دنیا خاک شده اند، مثلا در کنار کودکان اسباب بازی، در کنار زن ها جواهرات و در کنار مردها، ابزار جنگی دفن شده اند. حتی با دقت در اشیای دفن شده کنار اجساد می توان به تفاوت (فاصله) طبقاتی پی برد، مثلا کسانی که ظروف بیشتری در گور خود دارند، احتمالاً ثروتمندتر بوده‌ اند.

معماری موزه عصر آهن

این بنا در حالت تپه مانند است و همین شکل باعث شده تا سطح گورها با هم متفاوت باشند و اجساد در یک سطح و عمق ثابت دفن نشوند. برای ورود به سایت باید از دری کوچک وارد ساختمان ‌شوید؛ ساختمانی با راه‌پله‌های چوبی و دیوار ساده کاهگلی است. از طریق پله‌ها باید به‌ سمت درب ورودی پایین بروید. در قسمت ورودی، باجه بلیت‌فروشی خواهید دید، سپس وارد محوطه تاریخی سایت خواهید شد.
با توجه به اینکه این موزه هشت متر پایین تر از خیابان و بالای آب‌های زيرزمينی در مسير رودخانه‌ای كاملا مرطوب قرار گرفته است. برای از بين بردن رطوبت موجود، در ديوارها و سقف سايت، دستگاه فن تعبيه شده و همچنین جريان هوا از طریق در، رطوبت موجود را از بين میبرد. در نظر داشته باشید که از ابتدای کشف این سایت هیچ تغییری در آن انجام نگرفته و به‌شکل یک غار باقی‌مانده است. به‌همین‌خاطر ظرفیت محدود ۱۵ نفری دارد. برای گذر و بازدید از گور‌ها و آثار نیز پل‌های چوبی باریکی وجود دارد که ارتفاع این پل‌ها از گور‌ها بالاتر است تا هنگام عبور آسیبی به آثار نرسد.

چرا به موزه عصر آهن سایت گفته می شود؟
علت قرار گرفتن کلمه سایت در کنار کلمه موزه این است که موزه هایی به شکل طبیعی در محوطه کاوش های باستان شناسی قرار دارند و در آن آثار کشف شده بدون تغییر به نمایش در می آیند، به نام سایت موزه معروف می شوند.

آثار سایت عصر‌آهن:
با کاوش دقیق اسکلت‌ها تشخیص داده شده است که هریک از آن‌ها متعلق به چه سن و چه جنسیتی هستند. گور‌های نوزادان، ساده و کوچک، گورهای نوجوانان به‌شکل مربع هستند.همه اطلاعات ازجمله سن تقریبی، جنسیت، سال کشف و اشیایی که کنار آن‌ها وجود دارند، روی مقبره‌ها نوشته شده است. برای این‌که آثار و اسکلت‌ها با گذر زمان از بین نروند، هرسال آن‌ها را مرمت می‌کنند.

بخش‌های موزه عصر آهن:
این سایت دارای دو بخش است که با استفاده از پل‌ها به‌هم وصل شده‌اند. بخش اول اسکلت‌ها و گور‌های تکی است و بخش دوم که برای رسیدن به آن جا باید از دالان عبور کنید، بخش آثار و اشیا است.
مسیر دسترسی به موزه عصر‌آهن
برای رفتن به سایت عصر‌آهن می توانید با اتوبوس های تندرو، ماشین شخصی و مترو بروید. مسیر اول از میدان ساعت باید وارد خیابان امام خمینی شوید و خیابان را به‌سمت مسجد کبود طی کنید. با ورود به محوطه زیرزمین بازار از در پشتی به خیابان روشنایی خواهید رسید که چند قدم بالاتر از موزه قرار دارد. مسیر دوم نیز باید به خیابان خاقانی بروید و سمت چپ وارد خیابان روشنایی شوید. بالاتر از مسجد ملارضا و بازار کبود، موزه را خواهید دید. نزدیک ترین مسیر نیز از سمت مسجد کبود٬ ازداخل پاساژ و بازار کبود است که باید از پله ها به پارکینگ پاساژ رفته و از سمت ورودی و خروجی ماشین خارج شده٬ اولین در سمت راست موزه عصر آهن است.